Opowieść o zbrodni, która nie zawsze spotykała się z należytą karą

Szymon Jakubowski zbierając materiał do książki oparł się na publikacjach prasowych oraz aktach policyjnych i sądowych. Powstała opowieść o zbrodni, która nie zawsze spotykała się z należytą karą, o krwawych napadach i morderstwach i sensacyjnych ucieczkach. - To także historia tych, którzy usiłowali walczyć z plagą przedwojennego bandytyzmu - dodaje autor.

Licząca 180 stron książka jest bogato ilustrowana, często unikalnymi fotografiami z tamtego okresu.

Jedna z historii rozegrała się nieopodal Dukli. Kilkudziesięciu policjantów, m.in. z Krosna, Jasła, Rzeszowa, Lublina a nawet Lwowa, stoczyło bitwę z bandą Karola Mitkowskiego, która grasowała w 1925 roku głównie na terenie powiatów: przeworskiego, jarosławskiego i przemyskiego.

Ścigani przez specjalną grupę śledczą bandyci postanowili uciec do Czechosłowacji. Zatrzymali się w Nowej Wsi u stóp Cergowej. Oblężenie stodoły, w której zabarykadowało się trzech przestępców wraz z dwiema kobietami, trwało od świtu do południa. W zaciętej walce padło przeszło 500 strzałów.

Jaki finał miała ta akcja? Szczegóły znalazły się na kartach książki. Podobnych, ciekawych, historii jest w niej więcej.

Kim byli Panicz, Panek, Mitkowski, Płaza, Byk, bracia Maczugowie

- W okresie międzywojennym plagą terenów dzisiejszej Polski południowo-wschodniej były brutalne, często bezkarne bandy opryszków - mówi Szymon Jakubowski. Dodaje, że wielu z nich przeszło do lokalnej legendy. - Całe powiaty były terroryzowane przez takich osobników jak "Panicz" i Panek, Mitkowski, Płaza, Byk, bracia Maczugowie i wielu innych. Każdy z nich miał na sumieniu wiele rabunków i morderstw. Niektórzy, jak chociażby Nikifor Maruszeczko zdobyli "sławę" ogólnopolską.

Różne były losy negatywnych bohaterów książki. - Jedni ginęli od kul plutonu egzekucyjnego lub na szubienicy w więzieniach Rzeszowa, Przemyśla czy Warszawy, inni w walce z policją lub swymi ofiarami, niektórym udało się ujść sprawiedliwości - opowiada Szymon Jakubowski.

- Autor wybrał najgłośniejsze sprawy, które wstrząsały ówczesną opinią publiczną - napisał w przedmowie do książki Krzysztof Musielak, dyrektor Biura Edukacji Historycznej Komendy Głównej Policji. - Ich skala oraz stopień okrucieństwa i zbrodni, jakich dopuścili się przedstawieni w książce bandyci przeraża nawet dzisiaj. Podobnie jak dziś ludzi mordowano na tle rabunkowym czy ze swoiście rozumianej przez bandytów zemsty. Sama książka to jednak coś więcej niż opowieść o bandziorach, ich szlaku przestępczym czy o ich ofiarach. To wręcz skarbnica cennych i niezmiernie ciekawych informacji o funkcjonowaniu sądownictwa, działaniach policji, raczkujących formach pracy operacyjnej i śledczej stróżów prawa.

Szymon Jakubowski jest dziennikarzem, regionalistą i publicystą historycznym. Z dziennikarstwem związany jest od 30 lat. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku był wydawcą niezależnej prasy młodzieżowej, korespondentem "Świata Młodych" i stażystą w kilku warszawskich redakcjach. Jest laureatem wielu nagród dziennikarskich i za osiągnięcia w dziedzinie kultury, m.in.  Podkarpacki Dziennikarz Roku 2005.

Szymon Jakubowski stworzył portal podkarpackahistoria.pl, zaś od 2014 roku wydaje dwumiesięcznik "Podkarpacka Historia". Jest współautorem publikacji "Popiół i zamęt. Wspomnienia dziennikarzy" (Rzeszów 2015) i "Śladami Austro-Węgier" (Kraków 2018), autorem reporterskiej książki "Skrzydła nad Wisłokiem. Z dziejów rzeszowskiego lotnictwa i lotniska Rzeszów-Jasionka" (Rzeszów 2019).

Książkę "Byk, Maczuga i inni… Na tropie najgroźniejszych przestępców międzywojennej Małopolski i Podkarpacia" będzie można kupić już w tym tygodniu. Będzie dostępna w niektórych księgarniach (m.in. sieci Nova) oraz w internecie. Informacje i zamówienia: [email protected], 503 597 399.

tom