RDLP w Krośnie chwali się zdjęciami z 1944 roku i pokazuje jak zmieniła się lesistość Podkarpacia

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Krośnie do archiwalnych zdjęć lotniczych dotarła przypadkiem. Jan Mazur, zastępca dyrektora RDLP w Krośnie ds. gospodarki leśnej opowiada, że stało się to podczas ubiegłorocznych prac archeologicznych prowadzonych przez IPN, które miały na celu odnalezienie mogiły 74 Polaków zamordowanych przez nacjonalistów ukraińskich w 1944 roku w okolicach Mucznego.

- Ewa Tkacz, nadleśniczy Nadleśnictwa Stuposiany otrzymała informację, że istnieją zdjęcia z tego okresu w archiwach USA i jak je można pozyskać - mówi Jan Mazur.

Dodaje, że gdy tylko zobaczył zdjęcia okolic Mucznego i Tarnawy przypuszczał, że fotografii może być więcej. Dlatego nadleśniczowie wszystkich nadleśnictw z RDLP w Krośnie zostali zobligowani do ich pozyskania.

- Później pomyśleliśmy, żeby stworzyć z tego fotomapę - mówi Jan Mazur.

Zajęła się tym firma SmallGIS z Krakowa, specjalizująca się m.in. w teledetekcji i fotogrametrii. Antoni Łabaj, właściciel spółki tłumaczy, że zdjęcia wykonane przez Luftwaffe w 1944 roku zostały odpowiednio przetworzone.

- Dzięki temu uzyskały metryczność. To znaczy, że każdy piksel został powiązany z odpowiednią dokładnością do powierzchni ziemi - tłumaczy.

Dodaje, że dzięki temu można dzięki mapom za pomocą GPS’a odnaleźć stare zabudowania, studnie. - Ale też obserwować jak zmieniły się lasy - mówi.

Antoni Łabaj podkreśla, że najważniejsze jest to, że praca nie została schowana na półkę w archiwum. - Każdy możne z niej skorzystać - mówi.

Mapa jest dostępna na stronie "Historia podkarpackich lasów na zdjęciach lotniczych z 1944 roku" (TUTAJ), która jest częścią Geoportalu Krajowego.

W części informacyjnej można dowiedzieć się jak zostały wykonane zdjęcia i skąd pochodzą oraz dowiedzieć się o historii podkarpackich lasów.

Po przejściu do mapy można porównać jak wyglądało Podkarpacie w 1944 roku i dziś. - Dodatkowo można porównać zdjęcia z aktualną mapą topograficzną - mówi Antoni Łabaj.

Dr Wojciech Krukar, ekspert od map, toponomastyki i historii Podkarpacia podkreśla, że analiza niemieckich zdjęć lotniczych może stanowić cenny wkład w poznawanie historii Beskidu Niskiego i Bieszczadów. - Materiały pozwalają na uzyskanie bardzo szczegółowych informacji o topografii terenu, sieci osadniczej i drogowej oraz strukturze przyrodniczej regionu - tłumaczy.

Dodaje, że na wybranych przykładach z terenu Łemkowszczyzny i Bojkowszczyzny można zbadać zmiany, jakie nastąpiły po II wojnie światowej.

- Ponadto, porównanie fotografii Luftwaffe wraz z lokalnymi przekazami i innymi materiałami kartograficznymi pozwoli na dokładne określenie lokalizacji nazw terenowych, tak ważnych dla badań historycznych - mówi Wojciech Krukar.

Zaznacza, że zdjęcia lotnicze mogą również pomóc w określeniu dokładnej lokalizacji miejsc zapomnianych. - A przy tym wyjaśnieniu ich historii - mówi Wojciech Krukar.

Dla podkarpackich leśników korzyścią ze zdobycia zdjęć lotniczych z 1944 roku jest obraz lasów, które w tamtym czasie istniały.

- Jesteśmy w stanie określić, od czego zaczynali leśnicy po wojnie - mówi Jan Mazur.

Podkreśla, że lesistość Podkarpacia zwiększyła się o ponad 50 procent.

Zastępca dyrektora RDLP w Krośnie nawiązując do "puszczy karpackiej" zwraca uwagę, że taka istniała przed gospodarką żarową, czyli przed XII wiekiem.

- Obraz lasu, który niektórzy nazywają reliktową puszczą karpacką, został ukształtowany przez leśników, w szczególności w okresie od zakończenia II wojny światowej, kiedy po przesiedleńczych akcjach powierzono im w opiekę grunty rolne z przeznaczeniem do zalesienia - opowiada Jan Mazur.

Zaznacza, że 80 lat temu prawie 40 procent dzisiejszych lasów było polami ornymi, łąkami i pastwiskami. - Lasy musiały być silnie eksploatowane z racji konieczności ciągłego dostarczania budulca, opału materiału na narzędzia rolnicze - wylicza Jan Mazur.

Być może śladem Podkarpacia pójdą też inne Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych w Polsce, tworząc podobne ortofotomapy. - Wiem, że w 1944 roku powstały zdjęcia lotnicze terenów Lubelszczyzny, Podlasia, Mazowsza, Małopolski, Świętokrzyskiego - wylicza Jan Mazur.

Dodaje, że brakuje zdjęć innych regionów Polski. - Są zdjęcia alianckie ale o 10 lat młodsze - mówi Jan Mazur.

Autor: Tomasz Jefimow
Zdjęcia: Tomasz Jefimow