„Piszę tylko o tym, co sama widziałam…” – spotkanie z Mają Wolny

Centralnym punktem rozmowy była książka „Pociąg do imperium. Podróże po współczesnej Rosji”, wydana w 2023 roku. To efekt podróży autorki do Rosji we wrześniu 2022 roku – już po rozpoczęciu pełnoskalowej inwazji na Ukrainę. Wolny podkreślała, że jej celem było poznanie Rosji „od środka” – nie poprzez oficjalne komunikaty, lecz przez bezpośrednie rozmowy z mieszkańcami. Podczas wyprawy przeprowadziła aż 106 wywiadów, które pozwoliły jej uchwycić obraz kraju rządzonego przez propagandę, strach i nostalgię za dawnym imperium.

Podczas spotkania pisarka opowiadała o trudnych doświadczeniach z podróży, w tym o niebezpiecznej sytuacji w Petersburgu, gdzie nieoczekiwanie naraziła się sprzedawcy biżuterii i musiała w pośpiechu opuścić miasto. Wspominała też rozmowę z dyrektorem Muzeum Historii Gułagu w Moskwie – człowiekiem świadomym dramatycznego położenia Rosjan, którzy pod naporem reżimowych działań utracili solidarność i poczucie sprawczości.

Maja Wolny mówiła również o mentalności Rosjan – złożonej i trudnej do zrozumienia z perspektywy Zachodu. Jak zauważyła, wielu jej rozmówców wyrażało poparcie dla Putina, a na prowincji widać było społeczne przyzwolenie na działania wojenne. W swoich refleksjach zaznaczyła także negatywny stosunek Rosjan do Polski i Polaków.

Autorka odniosła się również do wojny w Ukrainie, przewidując, że konflikt nie zakończy się szybko, ponieważ rosyjskie społeczeństwo w dużej mierze pozostaje lojalne wobec władzy, co dodatkowo wzmacnia wszechobecna propaganda.

Podczas rozmowy pisarka przywołała też swoje wcześniejsze doświadczenia zawodowe, m.in. współpracę z Ryszardem Kapuścińskim, który – jak wspominała – nie przewidywał odrodzenia rosyjskiego imperializmu. Opowiadała również o ostatnich podróżach na Kaukaz, do Azerbejdżanu i Gruzji, podkreślając kontrasty między tymi krajami a Rosją oraz różne sposoby kształtowania tożsamości narodowej w cieniu wielkich imperiów.

W styczniu 2023 roku Maja Wolny została zatrzymana na granicy białoruskiej i objęta 20-letnim zakazem wjazdu do Federacji Rosyjskiej. Mimo to kontynuuje swoją działalność reporterską, publikując w polskich i zagranicznych mediach.

Spotkanie w Krośnieńskiej Bibliotece Publicznej było nie tylko okazją do poznania kulis powstania książki, lecz także inspiracją do refleksji nad rolą literatury faktu w zrozumieniu współczesnego, skomplikowanego świata.

Wydarzenie odbyło się w ramach projektu „Wybierz książkę – odkryj świat!”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz przy wsparciu finansowym Miasta Krosna.